Op 30 november 2022 werd het tv-programma uitgezonden. De makers richtten zich vooral op de aanwezigheid van zware metalen, PFAS, residuen van bestrijdingsmiddelen en resistente schimmels en azolen in compost, en de mogelijke schadelijke effecten hiervan voor de volksgezondheid.
Het was al met al een uitzending met een vrij tendentieuze toonzetting. Wat zijn namelijk de feiten:
Zware metalen: De gemeten gehalten zware metalen liggen (zoals gebruikelijk) ruim onder de eisen van de Meststoffenwet.
PFAS en residuen van bestrijdingsmiddelen: In de gft-compost zijn PFAS en residuen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen, echter in (lage) concentraties zoals we die vaker in compost aantreffen. Er is uit wetenschappelijk onderzoek vooralsnog geen enkele aanwijzing dat deze concentraties in compost schadelijk zijn voor de volksgezondheid.
Zowel PFAS als residuen van bestrijdingsmiddelen zijn wijdverspreid in de maatschappij en in het milieu, en zitten om die reden onvermijdelijk ook in gft-afval. Alleen een verbod op het gebruik van PFAS en bestrijdingsmiddelen kan er op termijn voor zorgen dat de concentraties in het milieu, en daarmee in compost, dalen.
Azolen en resistente schimmels: In de compost zijn residuen aangetroffen van azolen, een middel dat bij veel landbouwgewassen wordt gebruikt om schimmels te bestrijden. Azolen zijn wijdverspreid in het milieu, en residuen hiervan komen dus ook in lage concentraties voor in gft-afval.
Door blootstelling aan azolen kan de schimmel Aspergillus fumigatus hier resistentie tegen ontwikkelen. Inmiddels is deze resistentie wijdverspreid in het milieu, en kan de resistente Aspergillus schimmel dus ook voorkomen in gft-afval. Deze schimmel zal echter niet of nauwelijks voorkomen in compost, de temperatuur van de compostbroei is hiervoor veel te hoog. Uit onderzoek van adviesbureau CLM blijkt dat deze niet meer in compost aanwezig is, en dat compost dus een veilig product is.
Een verbod op het gebruik van azolen zal de concentraties in de natuur op termijn verder doen afnemen en daarmee de risico’s op de vorming van azolen-resistente schimmels.
Samenvattend. Van alle onderzochte stoffen weten we dat ze in (zeer) lage concentraties in compost kunnen voorkomen. Uit wetenschappelijke onderzoek is er geen aanwijzing dat deze concentraties schadelijk zijn voor milieu of volksgezondheid.
De oorzaak dat deze stoffen zich in compost bevinden ligt vooraan in de keten. Daar ligt ook de oplossing voor het terugdringen ervan. Compost is een drager en geen bron van deze verontreinigingen.
ARN betreurt de handelswijze van EenVandaag, omdat het onderzoek niet met ons is afgestemd. Wij hadden geen inzicht in de wijze waarop het onderzoek is uitgevoerd.
In de uitzending is er een verband gelegd tussen gezondheidsrisico’s en de aangetroffen stoffen. ARN is niet in staat gesteld om op dit onderdeel te reageren. De mate waarin deze stoffen volgens het onderzoek voorkwamen, levert geen gezondheidsrisico’s op.
Wij zijn dan ook van mening dat EenVandaag hier onzorgvuldige en suggestieve journalistiek heeft bedreven.
ARN zet zich maximaal in om een goed product te produceren, waarbij het de uitdaging is om van het ingezamelde gft-afval goede compost te maken. Wij hanteren voor de aanvoer van het gft-afval de normen NTA 8080 en ISCC. Hiervoor is ARN ook gecertificeerd.
Voor de compost geldt de norm van Keurcompost. Om te voldoen aan de gestelde normen vinden in ons proces diverse sorteerstappen plaats. De compost is derhalve veilig te gebruiken.
Als verwerker is ARN sterk afhankelijk van de kwaliteit van het materiaal zoals dit wordt aangeboden. Wat in compost zit, is een reflectie van de maatschappij. Goede oplossingen moeten worden gevonden in het begin van de keten. Daar moet duidelijk zijn welke stoffen worden toegestaan. ARN zet zich blijvend in om uit afval goede grondstoffen te produceren, maar kan als afzonderlijk bedrijf aan het einde van de afvalketen deze beweging niet alleen op gang brengen. In het kader van de circulaire economie dienen normen te worden toegepast en ingevoerd voor producten, waarbij rekening wordt gehouden met opnieuw kunnen invoeren van de gerecycled grondstoffen in terug in de keten.
Het thema dat in het programma wordt behandeld, is al onderwerp van voortdurend overleg met onze branchegenoten en ketenpartners, en indien nodig stellen wij maatregelen voor.